Bütün sayıyı indirmek için tıklayın.
EDİTÖRDEN
Sertan Batur
Sertan Batur
3-5
DİRENİŞ,
DAYANIŞMA, PSİKOLOJİ
Masumiyet
Eşiği’nde Kanayan Noktalar
Oktay
İnce, Sevgi Türkmen
6-15
Dayanışmayı
Öğrenmek, Dayanışmaktır
Athanasios
Marvakis
16-24
Gençler
ve Politik Katılım: Gezi Parkı Eylemleri’nde “Apolitik” Nesil
Bahar
Tanyaş
25-50
Gezi
Direnişi’ne Kitle Psikolojisi Kuramları ve Özneleşme Çerçevesinde Bir Bakış
İdil
Özkurşun, Oğuzhan Sezer, Uğur Sezer
51-62
Psikologların
Sınıfı: Tartışma Noktaları ve Alternatif Bir Kavrayış
Baran
Gürsel
63-79
Vakıf
Üniversitesinde Psikoloji Eğitimi
Yudit
Namer, Olga Selin Hünler, Ekrem Düzen
80-91
Soma
Katliamı Sonrasında Kınık’ta Oluşturulan Dayanışma Evi Deneyimi
Üzerinden Psikoloji Pratiğini Yeniden Düşünmek
Üzerinden Psikoloji Pratiğini Yeniden Düşünmek
Arife
Gökçeoğlu, Buket Demirkol Kalafat, Burcu Ovacık, Ceren Arslan, Duygu
Karademir, Şeyda Yelçi, Tuğba Şen (Toplumcu Psikologlar İnsiyatifi – İzmir)
92-102
Parça
Başı Ostim
Sevgi
Türkmen
103-108
Erkeklik
Söyleminin Sunduğu Özne Konumları: Zenne ve İki Genç
Kız Filmlerinde Erkeklik Halleri
Aslı
Aydemir
108-124
1992’den
2006’ya Seks İşçiliği: Düş Gezginleri ve Kader
Filmlerinde Seks İşçiliği / Fahişeliğin İnşası
Filmlerinde Seks İşçiliği / Fahişeliğin İnşası
Tuğçe
Gündüz
125-133
Cinsiyetsizliği
Konuşmak
Umut
Şah
134-144
Depresyon
Etiyolojisinde Etnik Köken ve Arkadaşlık Örüntülerinin Etkisi
Mete
Sefa Uysal, Özde Alıcıoğlu, Uğur Tosun
145-157
Sayı Panoraması
EDİTÖRDEN
Sertan Batur
MASUMİYET EŞİĞİ’NDE KANAYAN NOKTALAR
Oktay İnce – Sevgi Türkmen
DAYANIŞMAYI ÖĞRENMEK, DAYANIŞMAKTIR
Athanasios Marvakis
Resmi eğitim pratikleri içinde öğrenmenin teorisini yapma
ile hâkim toplumsal düzen arasındaki suç ortaklığı eğitim teorisinin eğitim
pratiklerinin hâkim düzenlenme biçimini sorgulamadan sadece öğrenimin “nasıl”
olduğu teknik bilgisine gözü kapalı baş eğmesinden ortaya çıkar. Böylece,
pratik ve teori arasındaki tüm diyalektik basit bir sıraya indirgenir: önce
pratik, sonra teori. Bu “sadeleştirme prensibi” sosyal bilimlerin hâkim
statükoya hizmet ederek teknokratik bir kendilik-(yanlış)anlayışına dayanır onu
destekler. Eğer bu suç ortaklığını ortadan kaldırmak istiyorsak, pratik ve
teorinin diyalektik birliğini restore edebilmek için eğitici pratikleri ve
öğrenme teorilerini yeniden değerlendirmek zorundayız. Başlangıç noktası, öğrenen öznenin belirli bir pratiği
olarak öğrenmenin otonomisini geri kazanmaktır, öncesi ve ötesi öğrenmenin
eğitimci pratiklerinin mutlak etkisi olduğunun düşünülmesidir. Öğrenmenin
otonomisini geri kazanmak, sadece öğrenme sürecine (“nasıl”) değil aynı zamanda
içeriğine de (“ne” ve “neden”) gönderme yapar. Bu konu toplumsal pratiklere,
gerçek-deneysel girişimlere referansla tartışılacaktır. Toplumsal hareket
öğrenme yaklaşımı öğrenmeyi sadece (uygun) eylemin gerçekleştirildiği bir
“döngü” (loop) olarak kavramaz. Toplumsal hareket(te) öğrenmenin zorlukları
öznelerin devam eden eylemleri içinde ve onun için ilgili öğrenme
boyutlarını ayırt etmeye çalıştıklarında başlar! Bu eylemci
girişimleri iki hareket içerir: dönüştürücü müdahaleler ve (kendi
kendine) eğitim. Dayanışmayı öğrenme dayanışma faaliyetini
(uygulama, düzenleme) varsayar ve geliştirir, bu faaliyet de aynı şekilde
dayanışmayı öğrenmeyi varsayar ve geliştirir.
Hînbûna Piştgirîdayînê Piştgirî ye
Di navbera afirandina teoriyên hînbûnê yên di nav pergala
perwerdehiya fermî û pergala civakî ya serdest de hevkariya tawanê heye. Ji ber
ku teoriyên perwerdehiyê awayên serdest ên sererastkirina pergala perwerdehiyê
rexne nakin û ji aliyê teknîkî ve bê lêpirsîn tenê bersiva pirsa “çawa”
dipejirînin, ev hevkarî pêk tê. Bi vî awayî tevahiya diyalektîka navbera teorî
û pratîkê dadikeve asta rêzkirinê: Pêşiyê pratîk, paşê teorî. Ev “rêgeza
sivikkirinê” dike ku zanistên civakî bikevin bin xizmeta statukoya serdest û
xwe bispêrin xwe(çewt)fêmkirineke teknokratîk û piştgiriyê didinê. Ger em dixwazin
vê hevkariya tawanê ji holê rakin, em mecbûr in ku yekîtiya diyalektîka teorî û
pratîkê ji nû ve saz bikin û teoriyên hînbûnê û pratîkên hînker ji nû ve
binirxînin. Xala destpêkê wek pratîka subjeya ku hîn dibe, ji nû ve
bidestxistina xweseriya hînbûnê ye. Beriya wê û piştî wê teqez bandora pratîkên hînker ên
perwerdeker heye. Ji nû ve bidestxistina xweseriya hînbûnê tenê bi pirsa “çawa”
pêk nayê divê “çi û “çawa” jî têkevin rojevê. Ev mijar dê bi referansa pratîkên
civakî, hewldanên rast û ezmûngerî bê nîqaşkirin. Tevgera civakî hînbûnê tenê
wek “çerx”eke ku çalakiya (guncav) tê de tê hînkirin nanirxîne. Li gor
Hînkirina Tevgera Civakî astengiyên hînbûnê di nav çalakiyên ku
didomin de û gava ku hewl tê dayîn rehendên hînbûnê yên
têkildar ji hev bên cudakirin dest pê dikin! Di nav van hewldanên çalakîparêz
de du tevger hene: destwerdanên veguherîner û perwerdehiya xwe bi xwe. Hînbûna
piştgirîdayînê, piştgiriyê he (sepandin, sererastkirin) dike û bi pêş dixe, ev
çalakî jî bi heman awayî dibe sedema hînbûna piştgiriyê û wê bi pêş dixe.
Learning Solidarity is Doing Solidarity
The complicity between theorizing learning in formal
educative practices and the dominant societal order derives from educative
theory’s blind compliance to delivertech-knowledge only on the
“how” of learning and does not question the dominant arrangements of the
educative practices. Thus, the whole dialectic between practice and theory is
reduced to the simple sequence: first practice, then theory. This “principle of
simplification” relies on and promotes a technocratic self-(mis)understanding
of the social sciences as being servants of the dominant status quo. If we want
to do away with this complicity, we have to rethink both educative practices and
learning theories, so as to restore the dialectical unit of
practice/theory. A starting point is to reclaim the autonomy of
learning – as a particular practice of the learning subject – before
and beyond it is thought to be the mere effect of the educator’s practices.
Reclaiming the autonomy of learning refers not only to the process (the “how”)
but also to the content (the “what” and the “why”) of learning. This will be
discussed with reference to participation in social practices, in
real-experimental initiatives (German: Real-Experiment; W.F. Haug). Social
movement learning conceives learning not only as a “loop” in carrying out the
(proper) action. The difficulties in social movement learning begin
as soon as the subjects are trying to discern relevant learning
dimensions in/for their ongoing action! These activist initiatives
consist of two moves: transformative interventions and (self-)education. Learning solidarity
presupposes and enhances the doing (application, organization)
of solidarity and vice versa.
GENÇLER VE POLİTİK KATILIM: GEZİ PARKI EYLEMLERİ’NDE
“APOLİTİK” NESİL
Bahar Tanyaş
Gençlerin politik katılımı gerek Avrupa gerekse Türkiye
bağlamında tartışmalı bir konudur. 2000’lerde genç nesiller, özellikle popüler
söylemlerde politik katılımları sınırlı ve önceki nesillerin aşina oldukları
politik süreçlere yabancılaşmış olarak resmedilmektedirler (Benedicto, 2008).
Diğer taraftan Avrupa’da (İngiltere ve Yunanistan örneklerinde görülebileceği
gibi) ve Türkiye’de (Gezi Parkı eylemlerinde) son dönem politik hareketlerde
gençler etkin rol oynamış vebüyük ölçekli protestolarda başı çekmişlerdir. Bu
çalışmada “apolitik genç nesil” söylemi Gezi Parkı eylemlerine katılmış 18-26
yaş grubu gençlerle (n=24) değerlendirilmektedir. Amaç, gençlerin kendi
nesillerinin “apolitikliğini” nasıl anlamlandırdıklarını ve bu söylemi Gezi
Eylemleri ile nasıl ilişkilendirdiklerini incelemektir. Araştırma nitel bir
çalışmadır. Yarı yapılandırılmış görüşmelerin metne çevrilmesi devam
etmektedir. Sunumda bu metinlerin tematik ilk analizleri sunulacaktır.
Ciwan û Beşdariya Polîtîk: Di Çalakiyên Parka Geziyê de
Nivşê “Apolîtîk”
Beşdariya ciwanan a polîtîk çi li Tirkiyeyê çi jî li
Ewropayê mijareke bi nîqaş e. Di salên 2000’î de nivşên ciwan, bi taybetî jî bi
vegotinên populer bi awayekî ku beşdariya wan a polîtîk kêm e û ji pêvajoyên
polîtîk ên ku nivşên beriya wan tê re derbas bûne re biyanî ne, hatine nasandin
(Benedicto, 2008) . Li aliyê din li Ewropayê (weke ku di mînakên Îngîltere û
Yewnanîstanê de dikare bê dîtin) û li Tirkiyeyê (Çalakiyên Parka Geziyê) di van
demên dawîn de ciwan di nav tevgerên polîtîk de xwediyê roleke berbiçav bûne û
di çalakiyên mezin de serkêşî kirine. Di vê xebatê de vegotina “nivşê ciwanan ê
apolîtîk” bi ciwanên temenê wan di navbera 18 û 26 salî (n=24) yên ku beşdarî
çalakiyên Parka Geziyê bûne re tê nirxandin. Armanca xebatê vekolandina ka
ciwan wateyeke çawa li “apolîtîkbûn”a nivşê xwe bar dikin û têkiliya vê
vegotinê bi Çalakiyên Geziyê re çawa datînin e. Lêkolîn, xebateke çawaniyê ye.
Veguherandina hevdîtinên sînorkirî ya li metnê hîna didome. Di pêşkêşeyê de
dahûrandina pêşîn a tematîk a van metnan dê bê ragihandin.
Young People and Political Participation: The
“Nonpolitical” Generation in the Gezi Park Movements
Political participation of young people is a subject of
discussion both in the contexts of Europe and Turkey. In the 2000’s young
generations are shown, especially in popular discourses, as having low
political participation and being alienated to political processes that are
familiar to former generations (Benedicto, 2008). On the other hand, young
people has played an active role in and leaded recent large scale political
movements in Europe (as seen in the examples of England and Grrece) and Turkey
(in Gezi Park Movements). In this study, the discourse of “nonpolitical young
generation” is evaluated with young people who are between the ages of 18 and
26 and have joined Gezi Park Movements. The aim here is to look at how young
people conceptualize their generation in the sense of being “nonpolitical” and
how they associate this discourse with Gezi Movements. The research is a
qualitative study. Turning semi structured interviews into text is an ongoing
process in this moment. In the presentation, first thematic analyses are going
to be presented.
GEZİ DİRENİŞİ’NE KİTLE PSİKOLOJİSİ KURAMLARI VE ÖZNELEŞME
ÇERÇEVESİNDE BİR BAKIŞ
İdil Özkurşun – Oğuzhan Sezer – Uğur Sezer
Fransız devrimiyle baruttan daha güçlü bir silah keşfedildi:
Kitleler.* Bu olay kitlelerin ne ilk ayaklanışıydı ne de son. Fakat aydınlanma
çağının da paralelinde kitle olgusu yeni yol, yöntem ve bakışlarla incelenmeye
başlandı. Kitle kavramı, akademik olarak, hareket tarzıyla
kavramsallaştırıldığında herhangi bir niteliğe sahip küçük ya da büyük insan
topluluğu için kullanılabilir. Fakat bizim araştırmamız, efendi köle
ilişkisinin, köle konumunda olan gruplarının, kitlesel hareketlerinde özgürleşme
olanaklarını nasıl yaratabilecekleri üzerine. Gezi Direnişi gibi iktidara karşı meydana gelmiş, süren ve
başlayan birçok kitle hareketi kısa ve uzun vadede özgürleşme yolları açmıştır.
Kolektif yıkım aynı zamanda kolektif yapımdır. Biz, bunun nüvelerini doğrudan
görsek de, sömürüsüz bir kolektif yaşama geçebilmiş değiliz. Fakat hareket
kaybolmuş değil, dönüşmüştür. Ve dönüşmeye devam edecektir. Bu dönüşüm tek
başına olumlu bir kavram değildir. İktidar ve direnenler arasındaki çatışmaya
göre şekil alır. Bizler de, 21. yy’da dünya çapında oluşmaya başlayan ve Gezi
Direnişiyle bizim de deneyimlediğimiz bir kitle hareketi üzerinden; Freud’un
kitle psikolojisi kuramı ve söylemsel psikoloji teorilerinden yararlanarak
kitlesel eylemleri ve ortaya çıkardıkları olanakları anlama arayışına girdik.
Kitle kavramının ne manaya geldiği/ getirildiğinden başlayarak; Fransız
İhtilali değerlendirilmelerinden, Gezi ve bugün dünya çapındaki kitlesel
eylemler üzerinden; kitlesel eylemleri özgürlük arayışı içinde bir praksise yerleştirmek
üzere ele alınacaktır.
* İhsanOktayAnar / YEDİNCİ GÜN
Navê Pêşkêşeyê: Gezî, Girse û Subjebûn
Bi şoreşa Fransayê re çekeke ji barûdê bihêztir hat vedîtin:
Girse.* Ev bûyer ne serhildana pêşîn a girseyan bû ne jî ya dawîn bû. Lê li gel
serdema ronakbîriyê diyardeya girseyê bi rê û azîneyên nû hat vekolandin. Têgiha girseyê, ji aliyê akademîk ve, gava ku bi awayê xwe
yê tevgerê ve bê têgihkirin, dikare ji bo komên mirovan ên biçûk an jî mezin ên
xwediyê çawaniyekê bê bikaranîn. Lê lêkolîna me li ser têkiliyên kole û
koledar, tevgera kesên kole gelo dikare çawan derfetên azadiyê biafirîne ye. Gelek tevgerên girseyî yên ku wek berxwedana Geziyê li
hemberî desthilatdariyan dest pê kirine ûdomiyane pêk hatine, di demên kurt de
derfetên azadiyê afirandine. Hilweşandina kolektîf di heman demê de avakirina
kolektîf e jî. Her çiqas em nîşanên vê yekê rasterast bibînin jî, em hîna
derbasî jiyaneke bê kedxwarî û kolektîf nebûne. Lê tevger hîna winda nebûye,
veguheriye. Û dê ev veguherîn bidome. Ev veguherîn bi tena serê xwe ne têgiheke
erênî ye. Li gor şerê navbera desthilatdarî û berxwedêran teşe digire. Me bi riya tevgereke girseyî ya ku di sedsala 21’emîn de li
tevahiya cîhanê pêk hatiye û bi berxwedana Geziyê me jî ew ezmûn jiya; ji
teoriya derûniya girseyî ya Freud û teoriyên derûniya vegotinî sûd wergirt û
hewlda ku tevgerên girseyî û derfetên ku diafirînin fêm bikin. Em ji wateya
têgiha girseyê û wateyên ku lê tên barkirin dest pê bikin, şoreşa Fransayê
binirxînin û bi riya Gezî û tevgerên girseyî yên li tevahiya cîhanê ji bo
lêgerîna azadiyê di nav praksîsekê de bi cih bikin û binirxînin. Pêşkêşe dê bi taybetî li ser têkiliya navbera derketin û
paşvekişîna ji kuçeyê; dem/mekanên afirîner/ avakariya civakî yên ku bi
hilweşîna civakî dest pê dikin; û bi taybetî têkiliya di navbera girseyîbûn û
Subjebûnê de binirxîne.
* İhsan Oktay Anar / YEDİNCİ GÜN
Gezi, Mass and Becoming Subject
By the French Revolution, a weapon stronger than gun powder
was discovered: Masses*. This event was not the first revolt of masses nor the
last. But parallel to the age of Enlightenment, the phenomenon of mass was
examined though new ways, method and views. The concept of mass, if conceptualized based on moving, can
be used for any small or big group of people having any kind of quality. But
our research is on how the groups on the slave position in the master and slave
relationship, can create opportunities of liberation in their mass movements. Many of mass movements that rose against the powerful and
continues and starts, like Gezi Resistance, has opened ways of liberation int
he short or the long run. Even if we have seen the footprints of this directly,
we haven’t found ourselves in a non-exploitative, collective life. However, the
movement has transformed rather being lost. And this transformation is going to
continue. This transformation on its own is not a positive concept. It takes
shape according to the conflict between the powerful and the resisting. Using the mass movements that are coming into life in the
21th century and one of which, by Gezi Resistance, we have experienced, we
started our search for understanding the mass movements and the opportunities
that are brought forward by them by using Freud’s theory on mass psychology and
theories of discourse psychology. Starting from what the concept of mass has
been and made to be, making evaluations on French Revolution, Gezi and mass
movements throughout the world, mass movements are taken into account in order
to place them into a praxis in search for liberation.
The presentation and the discussion is specially going to
touch the subjects of, bodies going to streets and going back; socially building/destructing
places/times that start with social destruction; and the relationship between
becoming massive and becoming a subject.
* İhsanOktayAnar / YEDİNCİ GÜN
PSİKOLOGLARIN SINIFI: TARTIŞMA NOKTALARI VE ALTERNATİF BİR
KAVRAYIŞ
Baran Gürsel
Psikolojiyi ve dünyayı eleştirel olarak, insan, toplum ve
tüm canlılar için yeniden kurmayı hedefleyen bir eleştirel psikoloji
anlayışının, psikoloji üzerine düşünen ve onu uygulayan en geniş kesimlerden
olan psikologların, kendilerini ve dünyayı özgürleştirme mücadelesi üzerine
düşünmesi kaçınılmazdır. Kapitalist üretim ilişkilerinin zorunlu olarak sınıf
ilişkilerini ürettiği ve kendini yeniden üretmek için “iktisadi” veya “iktisat
dışı” alanlarda bu ilişkilere yaslandığı düşünüldüğünde özgürleşme
mücadelesinin temel eksenlerinden biri de sınıf eksenidir. Psikologların sınıf
ekseninde nasıl bir mücadele yürüteceği de psikologların sınıf ilişkilerindeki
konum ve hareketliliklerinin nasıl kavrandığıyla yakından ilişkilidir. Bu çalışma, sınıf ilişkilerinde psikologların konumunun
nasıl düşünülebileceğine dair tartışmalar yürütmeyi ve bu konuda alternatif bir
kavrayış önermeyi hedeflemekte, böylece genel olarak eleştirel psikolojinin,
özel olarak da Türkiye’deki (eleştirel) psikolog hareketinin tartışma
süreçlerine katılmayı arzulamaktadır. Burada bu bağlamda öncelikle profesyonel
mesleklerin sınıfsal konumlarına dair düşünürken karşımıza çıkan dört temel
başlıkta tartışmalar yapılacaktır. Bu başlıklar, statü olarak sınıf anlayışı,
orta sınıf tartışmaları, kafa ve kol emeği ayrımı, üretken olan ve olmayan emek
ayrımıdır. Bu tartışmadan sonra sınıfı ve sınıf mücadelesini, bir yanda bir
sınıflaşma süreci, diğer yanda da sınıflaştırılmaya direnme süreci olarak
kavramsallaştıran iki yaklaşım sunulacaktır. Bunlar birbirini tamamlayan,
indirgemeci olmayan bütüncül bir kavrayışa yöntem sunan ve bu bağlamda
psikologların konumunu ve hareketini tartışırken kullanılabilecek bir
paradigmayı oluşturan yaklaşımlar olarak ele alınacaktır.
Di Têkiliyên Çînî De Rewşa Derûnnasan: Xalên Bi Nîqaş û
Têgihîştineke Alternatîf
Derûnnasên ku bi hişmendiya derûnnasiya rexneyî dixwazin
derûnnasiyê û cîhanê ji bo mirov, civak û tevahiya giyaneweran ji nû ve ava
bikin, wek derdora herî berfireh a ku li ser derûnnasiyê difikirin û wê
disepînin, mecbûr in ku li ser têkoşîna azadkirina xwe û cîhanê bifikirin.
Têkiliyên hilberînê yên kapîtalîs ji mecbûrî têkiliyên çînî diafirînin. Ji bo
ku xwe ji nû ve biafirîne di qadên ku ne aborî ne de pişta xwe dide van
têkiliyan. Gava ku mirov li vê rewşê bifikire yek ji qadên bingehîn ên têkoşîna
azadiyê jî qada çînî ye. Ka dê derûnnas têkoşîneke çînî ya çawa bimeşînin jî
girêdayî rewşa wan a di nav van têkiliyan de û vê tevger û rewşê çawa
têdigihîjin e. Armanca vê xebatê ew e ku rerwşa derûnnasan a di nav
têkiliyên çînî de nîqaş bike û ji bo têgihîştineke alternatîf pêşniyazan pêşkêş
bike, bi vî awayî dixwaze ku bi giştî derûnnasiya rexneyî û taybetî jî tevgera
derînnasiya rexneyî ya li Tirkiyeyê beşdarî pêvajoyên nîqaşê bike. Li vir gava
ku em di vê çarçoveyê de rewşa çînî ya pîşeyên profesyonel binirxînin dê di bin
çar sernavan de nîqaş bên kirin. Ev sernav ev in; wek statuyekê têgihîştina
çînê, nîqaşên çîna navîn, cudakirina keda hiş û milan, keda hilberîner û ne
hilberîner. Piştî van nîqaşan em ê du têgihîştinên der barê çîn û têkoşîna çînî
yên ku çîna navîn û têkoşîna wê ji aliyekî ve wek pêvajoya çînbûnê û ji aliyê
din ve jî wek berxwedana li hemberî çînbûnê dinirxînin, pêşkêş bikin. Ev
têgihîştin dê wek nêzikahiyên ku hev temam dikin, bi giştîkirinê nêz nabin ji
bo têgihîştina yekgirtî azîneyê pêşêş dikin û di vê çarçoveyê de dê ji bo
nîqaşa rewş û tevgera derûnnasan paradîgmayek bê avakirin.
Class of Psychologists: Points of Discussion and an
Alternative Reading
Any perspective of critical psychology that aims to rebuild
the world for the sake of humans, society and all the living, inevitably has to
do some thinking about the self and world liberating struggles of psychologists
who constitute the largest population thinking about and applying psychology.
When it is taken that capitalist relationships of production are obliged to
produce class relations, and to reproduce itself it leans on this relationship
both in the economic and the non-economic areas, then one of the major axes of
libertarian struggles is the axis of class. The issue of how psychologists are
going to struggle on the axis of class is closely relate to how the position
and the movements of psychologists in the class relations are read. This study aims to make a discussion of how the position of
psychologists can be thought and suggest an alternative understanding and by
this it wishes to join the processes of discussion of critical psychology, in
general, and of the (critical) psychologist movement in Turkey, in particular.
In this respect, here, discussion is going to made first, around four points
that we come across when we give some thought to the class positions of
professional occupations. These points are, the conception of class as status,
discussions of middle class, division of mind and body labor, productive and
unproductive labor. After this argument two perspectives that conceptualize
class and class struggle, on one side, as becoming a class, and on the other as
resisting becoming a class, is going to be presented. These are going to be
taken as perspectives that are complementary, presenting method for a holistic
and not reductionist understanding and in this sense shaping a paradigm that
can be used for discussing the position and movement of psychologists.
VAKIF ÜNİVERSİTESİNDE PSİKOLOJİ EĞİTİMİ
Yudit Namer – Olga Selin Hünler – Ekrem Düzen
Türkiye’de psikoloji eğitimi, psikologların bağımsız meslek
yasası mücadelesi, YÖK’ün psikoloji bölümlerinin akreditasyon sürecini aynı
anda yetkin ve yetkin olmayan farklı mercilere vermesi, farklı alanlarda
uzmanlaşmaya erişimin adil dağılmaması gibi sorunlarla karşı karşıyadır.
Türkiye’de vakıf üniversiteleri bünyesindeki psikoloji
eğitimi ise bu sorunlar içerisinde varlığını sürdürmeye çalışırken aynı zamanda
öğretim kaynaklarını aşan öğrenci sayısı, psikolojide uzmanlaşmanın doğasına
ters düşen kalabalık lisansüstü sınıfları, sözleşmeli-kadrolu ve ders saat
ücretiyle öğretim hizmeti sağlayan öğretim elemanlarının güvencesiz çalışma
koşulları gibi sıkıntıların gölgesinde ilerlemektedir. Bu koşullarda bağımsız
meslek yasası mücadelesi veren, alanda savunucu rolü üstlenen ve toplum
yararına çalışan psikolog yetiştirmek giderek zorlaşmaktadır. Bu panel/bildiri
özellikle vakıf üniversitelerindeki psikoloji bölümlerinde savunucu psikolog
yetiştirmenin zorluklarına odaklanarak Türkiye’deki psikoloji eğitimine
eleştirel bir bakış getirmeyi ve alternatif öneriler sunmayı hedeflemektedir.
Li Zanîngehên Weqfan Perwerdehiya Derûnnasiyê
Kurte: Li Tirkiyeyê perwerdehiya derûnnasiyê, bi pirsgirêkên
wek têkoşîna derûnnasan a ji bo zagona pîşeyê, di heman demê de dayîna pêvajoya
akredîtasyona beşên derûnnasiyê ya ji bo sazî û dezgehên şareza û ne şareza ya
ji aliyê YÖK’ê ve, bi awayekî adilane belavnekirina mafê pisporbûna di beşên
cuda de, rû bi rû ye. Li tirkiyeyê di bin banê zanîngehên weqfan de
perwerdehiya derûnnasiyê hewl dide ku li gel van pirsgirêkan hebûna xwe
biparêze û di heman demê de di bin siya astengiyên wek hejmara xwendekaran a ji
qeweta hîndekaran zêdetir, polên lîsansa bilind ên hejmara xwendekaran zêde yên
ne li gorî xwezaya pisporbûna derûnnasiyê, şert û mercên xebatê yên hîndekarên
ku xizmeta hîndekariyê didin û bê ewlehiya civakî bi awayê peymandar, kadro û
bi destmiz dixebitin, bi pêş dikeve. Di van şert û mercan de gihandina
derûnnasên ku têkoşîna zagona pîşeyî bimeşînin, wek parêzvanên qadê tevbigerin
û li gor sûda civakê bixebitin her ku diçe dijwartir dibe. Ev panel/pêşkêşe bi
taybetî li ser di beşên derûnnasiyê yên zanîngehên weqfan de dijwariya
gihandina derûnnasên parêzvan disekine. Hewl dide ku bi awayekî rexneyî
perwerdehiya derûnnasiyê ya li Tirkiyeyê binirxîne û pêşniyazên alternatîf
pêşkêş bike.
Psychology Education in Foundation Universities
Psychology education in Turkey is currently facing
difficulties such as campaigning for professional regulation under an
independent ‘psychologists act’, the Council of Higher Education’s simultaneous
authorization of competent as well as unfit bodies to accredit psychology
departments, and unjust distribution of access to professional specialization.
Psychology education in foundation universities, while trying to persevere
within the aforementioned circumstances, has to cope with student numbers
exceeding teaching resources, overcrowded graduate classes which is contrary
the nature of specialization in psychology, and the precarious conditions of
the teaching staff who often teach on the basis of hourly pay or yearly
contacts. These constrains deem it very difficult to nurture psychologists who
campaign for their rights, advocate for others’ rights and work for the
community. This presentation will attempt to develop a critical outlook on
psychology education in Turkey with a specific focus on the difficulties of
nurturing advocate psychologists, and hope to propose alternative solutions.
SOMA KATLİAMI SONRASINDA KINIK’TA OLUŞTURULAN DAYANIŞMA EVİ
DENEYİMİ ÜZERİNDEN PSİKOLOJİ PRATİĞİNİ YENİDEN DÜŞÜNMEK
Arife Gökçeoğlu – Buket Demirkol Kalafat – Burcu Ovacık –
Ceren Arslan – Duygu Karademir – Şeyda Yelçi – Tuğba Şen (Toplumcu
Psikologlar İnsiyatifi - İzmir)
Bu sunuş Soma Katliamı ile birlikte gündeme gelen
psiko-sosyal yaklaşımlar ve psikolojik kavramsallaştırmaların eleştirisine,
katliamın “afetleştirilme” çabası ile birlikte psikolojinin ve psikologların
sınıfsal olarak nerede duracağına, mesleği terk etmemiz gereken ve mesleğe
ihtiyaç duyduğumuz alanların neler olduğuna ve toplumsal dayanışmanın nasıl
kurulacağına değinmektedir. Sunuşta çocuklarla ve kadınlarla yapılan grup
çalışmalarına, işçilerle yapılan görüşmelere, psikoloji dışındaki disiplinlerle
nasıl temas edildiğine dair deneyim aktarımlarına yer verilecektir.
Bi Ezmûna Mala Piştgiriyê ya Ku Piştî Qetlîama Somayê Li
Kınıkê Hat Damezirandin Ji Nû Ve Nirxandina Pratîka Derûnnasiyê
Kurteya Xebatê: di pêşikêşeyê de dê mijarên nîqaşê yên wek
piştî qetlîama somayê rexneya nêzikahiyên derûniya civakî û têgihkirina
derrûnnasiyê ya ku ket rojevê, bi hewldana ku qetlîamê bikin “bobelat” re dê
derûnnasî û derûnnas ji aliyê çînî ve li kîjan aliyî bisekinin, piştgiriya
civakî dê çawa pêk bê, qadên ku divê em dev ji pîşeyê berdin û qadên ku pêdiviya
me bi pîşeyê heye kîjan qad in û dê ezmûnên xebatên komî yên ku bi jin û
zarokan re hatine kirin, hevdîtinên ku bi karkeran re hatine kirin, têkiliya bi
zanistên ji derveyî derûnnasiyê re çawa hat sazklirin dê bên parvekirin.
Rethinking Psychological Practices in Terms of Solidarity
House Experiences Founded in Kınık after Soma Massacre
Current presentation focuses on psychosocial approaches
after Soma Massacre: critique of psychological conceptualizations,
psychologists’ stance against “naturalization” or “natural catastrophe-ization”
of the massacre, psychologists’ professional status (i.e., when they should
leave or assume their status) and on construction of solidarity. In this
presentation, we will transfer our experiences from group work with women and
children, from interviews with workers and interactions with professionals from
other disciplines.
PARÇA BAŞI OSTİM
Sevgi Türkmen
Eğer insanlar, karşılaştıkları olumsuz bir yaşantı
karşısında bir araya gelip yaşanan felaketi, acıyı, kaybı, vb. sorgular, bu
durumun kendisinde açmış olduğu tahribatı, benzer deneyimleri olan insanlarla,
paylaşır ve bu ortaklaşma sonucunda adaletsizliklerin peşine düşebilecek
dirayeti kazanırsa, kaybını hem kişisel hem de toplumsal bir kazanca-yarara
dönüştürebilir. Ostimli aileler de yaklaşık dört yıldır devam eden adalet
arayışlarında öğrenerek, dönüşüp değişerek yaşadıkları acıyı vicdani bir
kazanca dönüştürme çabasındalar.3 Şubat 2011’de Ostim ve İvedik Sanayi
Sitesi’nde meydana gelen patlamada yirmi işçi hayatını kaybetmiş, elli üç işçi
de yaralanmıştır. Patlamadan sonra Ankara 1 Umut Derneği’nde bir araya gelen
aileler yaklaşık dört yıldır adalet mücadelesi vermektedirler. Ortak yaşadıkları olumsuz bir yaşantı karşısında, aileler,
kayıplarının peşinden keder ve acıyla birlikte mücadele coşkusunu da var
ettiler kendi hayatlarında. Bir arada olmanın verdiği psikolojik bir güçle
sosyal ve politik olarak dönüşüp, ancak birlikte olurlarsa acılarının
hafifleyeceğini söylediler. Sunumda, Ostimli ailelerin içinde bulunduğu durum
psikolojinin bazı kavramlarına-travma, ve sonrası, yas süreci- eleştirel bir
bakışla tartışılmaya çalışılacaktır.
Parça Başı OSTİM
Ku mirov li hemberî bûyrên jiyanê yên neyînî yên ku tên serê
wan, bên gel hev bobelet, êş, windahî û hwd tiştên ku jiyane bidin ber
lêpirsînê, texrîbata ku bi wan re çêbûye bi mireovên xwediyê heman ezmûnan re
parve bikin û di encama van parvekirinan de bibin xwediyê hêza lêgerîna
edaletê, dikarin windahiyên xwe veguherînin sûd û destkeftiyên takekesî û
civakî. Malbatên mexdûrên bûyera Ostim’ê jî ev nêzî çar salan e lêgerîna xwe ya
edaletê didomînin. Di vê pêvajoyê de hewl didin ku bi hînbûn, guherîn û
veguherînê êşa ku jiyabûn veguherînin destkeftiyekê. Di 3’yê reşemiya 2011’an de li Ostim û herêma Pîşesaziyê ya
Îvedîkê teqîn pêk hatibûn. Di van teqînan de 20 karkerî jiyana xwe ji dest
dabû, 53 karker jî birîndar bûbûn. Piştî teqînê malbat li Komeleya 1 Umut a
Enqereyê hatin cem hev. Ev çar sal in ku ji bo edaletê têdikoşin. Li hemberî
ezmûneke neyînî ya ku bi hevparî jiyabûn, malbat, bi êş û keder ketin pey
wendahiyên xwe û bi vî awayî di jiyana xwe de bûn xwediyê coşa têkoşînê jî. Bi
hêza derûnî ya ku ji yekîtiyê digirtin ji aliyê civakî û polîtîk ve veguherîn.
Û gotin ku encax ew li gel hev bin dê êşa wan kêm bibe. Di pêşkêşeyê de rewşa
derûnî ya malbatên Ostîm’ê dê bi henek têgihên derûnnasiyê yên wek travma û
piştî travmayê û pêvajoya şînê bi awayekî rexneyî bê nîqaşkirin.
Piece Work Basis OSTIM
If people, after facing a negative experience, come
together, question pain, loss, etc.; share the damage, done by the pain with
others having faced similar experiences; and as a result of this
collectivization gain the strength to chase the injustice, they can change the
pain into a social gain/benefit. Families of Ostim, in their search for justice
for about four years, are showing the effort to change their pain into gain by
learning, changing and transforming. In February 3rd, 2011, in the explosion
that has occurred in Ostim and İvedik Industrial Site, twenty workers lost
their lives and fifty three workers got injured. Families that came together in
Bir Umut Association after the explosion have been struggling for justice for
about four years. Families against a common negative experience, made the
enthusiasm of struggling real in their lives besides grief and pain. By the
psychological power that they have by being together, they have changed
socially and politically and they said that if they are together their pain
would have eased. In the presentation, the situation, the families of Ostim are
in, is going to be tried to be discussed with a critical view to some concepts
of psychology – trauma and post-trauma, grieving process.
ERKEKLİK SÖYLEMİNİN SUNDUĞU ÖZNE KONUMLARI: ZENNE VE İKİ
GENÇ KIZ FİLMLERİNDE ERKEKLİK HALLERİ
Aslı Aydemir
Erkek kelimesi biyolojik cinsiyete işaret ederken erkeklik
kelimesi toplumsal cinsiyeti de içinde barındırır. 1970’ler ve 1980’lerden
itibaren, cinsiyete ilişkin davranış farklılıkları çalışılmaya başlanarak
hegemonik erkeklik kavramı, birbirinden farklı erkeklik hallerinin,
yaşantılarının olduğu iddiası tartışılmıştır (Sancar, 2013). İlk olarak Connell (1998) tarafından dile getirilen
hegemonik erkeklik kavramı, tek tip erkeklik olmadığı, evrensellik iddiasının
dışında kalan farklı erkekliklerin olduğu varsayımı üzerine kuruludur ve bu
farklı erkeklikler içinde, diğer erkeklik hallerinin ve kadınların üzerinde
baskınlık kuran erkekliği ifade etmektedir. Özcülüğe ve indirgemeciliğe ciddi bir karşı duruş olarak var
olan söylem yaklaşımlarında cinsiyet rolleri, etkileşim akışı içerisinde
“yapılan” ya da üstesinden gelinen bir şeylerdir, kadınlık ya da erkeklik
kendilerine yüklenen davranışların sebebi olmaktan ziyade sonucudurlar (Edley,
2001). Söylemler içinde o anki etkileşime gömük olarak kadınlık ya da erkeklik
diğer her konum gibi değişebilirdir, kalıcı ve sabit değildir. Kadınlık ya da
erkeklik söylemi içinde, ulaşılabilir dilsel kaynaklar aracılığıyla farklı
kadınlıklar ya da erkeklikler yaşanılabilir. Yaşantılanan bu farklı
erkeklikler, kendilerini çevreleyen diğer baskın söylemlerin etkisiyle de
birbirine üstün kılınabilmektedir. Heteronormatif bakış sebebiyle homoseksüel ilişkilerde de
çiftlerin kadın ya da erkek toplumsal cinsiyet rollerini edindikleri kabul
edilmekte, paylaşmaları beklenmektedir. Bu sebeple homoseksüel aşkı konu edinen
Zenne ve İki Genç Kız filmleri metin olarak seçilerek eleştirel söylemsel
psikolojinin öne sürdüğü özne konumları kavramı ile analiz edilecektir.
Erkeklik söyleminin sunduğu özne konumları, erkeklik halleri incelenecek ve bu
konumların sağladığı iktidar alanları tartışılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Eleştirel Söylemsel
Psikoloji, Özne Konumları, Hegemonik Erkeklik
Rewşa Subjebune Ya Ku Vegotına Merane Oıafırine: Dı
Filmen Zenne Ve İki Genç Kız De Rewşa
Merantıye
Gotina mer rewşa zayenda biyolojik radigihine, merani ji
zayenda civaki di hundire xwe de dihewine. Ji salen 1970 u 1980'yı ve xebaten
li ser cudahiyen tevgeren zayendi bi peş ketine. Tegiha merantiya serdest,
angaşta ku rewşen merantiye yen ji hey cuda u jiyanen wan en ji hey cuda hene
hsatine niqaşkirin (Sancar, 2013). Tegiha merantiya serdest cara peşın ji aliye Connell (1998)
ve hatiye bilevkirln. Li gor ve angaşte merantiyeke yekreng tune ye, rengen
merantiye yen ji derveyi angaşta gerdunibune hene. Li ser ve angaşte hatiye
sekinandin u di nav van rengen merantiye yen cuda de li ser merantiya ku li ser
rewşen merantiye yen weki din u jinan desthilatdariye ava dike hatiye
sekinandin. Di nezikahiyen vegotinen ku li hemberi taybetiparez u
giştıpareziye xwediye helwesteke cidi ne de, rolen zayendi, tişten ku di
pevajoya bandorebune de "ten kirin" an ji ten pekanın in. Merantı yan
ji jinanti ne sedema tevgeren ku li wan hatine barkirin in, encamen wan in
(Edley, 2001). Merantı yan ji jinanti di vegotina we deme de bi awayeki
nuxarnti cih digirin u weke her rewşen din dikarin biguherin, ne mayinde u
sekan in. Di nav vegotina rnerane yan jı jinane de, bi alikariya çavkaniyen
zirnani yen ku gihiştina wan hesan e dikare rneranti yan jinantiyen cuda ben
jiyin. Ev merantiyen cihe yen ku ten jiyin, bi bandora vegotinen derdore yen
serdest xwe li ser hev ferz dikin. Ji ber nerinen heteronormatif te pejirandin ku bi tekiliyen
homoseksuel kes rengen zayenda civaki ya rneranti u jinantiye digirin, te
xwestin ku ve yeke parve bikin. Ji ber ve yeke em e filmen Zenne u İki Genç Kız
en ku evineke homoseksuel wek mijar hilbijartine, ji aliye metne ve hilbijerin
u em e wan bi tegiha rewşa subjebüne ya ku derünnasiya rexneya vegotine
diangeşe dahurinin. De rewşa subjebune ya ku vegotina rnerane derdixe hole u
rengen merantiye ben vekolandin u de derfeten desthilatdariye yen ku ev rewş
diafirinin ben niqaşkirin.
Subject Positions Presented by the Discourse of
Masculinity: States of Masculinity in the Films of "Zenne" and
"iki Genç Kız"
While the word, man, refers to the biological sex, the word,
masculinity, involves gender. Beginning in the i970's and i980's, behavioral
differences on the subject of sexes, were studied and the hegemonic concept of
masculinity and the argument daiming that there are different states and
experiences of masculinity were discussed (Sancar, 2013). The concept of hegemonic masculinity, brought forward first
by Connell (1998), is based on the assumption that there is no one type of
masculinity and there are other different masculinities falling outside this
category and this concept, one in different masculinities, refers to a
masculinity that dominates different states of masculinity and women. In discourse perspectives that stand as an important
opposition to essentialism and reductionism, gender roles are "done"
or got over in the stream of interaction and femininity and masculinity are the
outcomes of the assumed behavior, rather than being the reasons for it (Edley,
2001). Femininity and masculinity, buried in discourses in the interaction that
is happening in that moments, like any other position, are changeable and not
permanent and stable. In the discourse of femininity and masculinity, different
femininities and masculinities can be lived through reachable linguistic
resources. Different masculinities that are lived can override one another by
the effect of the dominant discourses. In homosexual relationships, couples are accepted to have
female or male gender roles and share these roles because of the
heteronmormative perspective. For this reason, the films of Zenne and İki Genç
Kız, that are based on homosexual love, are picked as texts and are going to be
analyzed by the concept of subject positions that is proposed by critical
discursive psychology. Subject positioning brought by the discourse of
masculinity and the states of masculinity are going to be examined and the
areas of power provided by these positions are going to be discussed.
Keywords: Critical discursive psychology,
subject positioning, hegemonic masculinity
1992’DEN 2006’YA SEKS İŞÇİLİĞİ: DÜŞ GEZGİNLERİ VE KADER
FİLMLERİNDE SEKS İŞÇİLİĞİ/FAHİŞELİĞİN İNŞASI
Tuğçe Gündüz
Son yıllarda bir emek hareketiyle literatüre giren ticari
seks kavramı en sade biçimde mal veya para karşılığı verilen cinsel hizmet
olarak tanımlanabilir. Ticari seksi icra eden kişi ise seks işçisi olarak
adlandırılmaktadır. Ekonomik, hukuki, sosyolojik ve psikolojik bir çok boyutu
olan bu konu bilim camiasından çok aktivistlerin ilgi alanı gibi görünmektedir.
Oysa sosyal bir gerçeklik olarak karşımızda bulunan ticari seks olgusu hem
disiplinlerarası çok boyutlu yapısı gereği hem de geleneksel asimetrik
kadın-erkek ilişkilerinin perçinlendiği sosyal bir düğüm olarak çalışılması
oldukça önemli bir konudur. Toplumsal cinsiyet kalıp yargıları ve sınıflı toplumun
kesişme noktalardan birinde bulunan seks işçiliği/fahişelik bir emek kolu mudur
yoksa sürüklenilen bir yaşam biçimi mi? Bu soruya doğru cevap bulmaya
çalışmaktan çok verilen alternatifli cevapların inceleneceği bu çalışmada, önce
seks işçiliği kavramı, seks işçiliği üzerine geliştirilen fikirler ve güncel
araştırmalar kısaca tartışılacak ardından Düş Gezginleri (1992) ve Kader (2006)
filmlerinde seks işçiliği / fahişelik olgusunun sunuş biçimleri sosyal
psikoloji perspektifiyle karşılaştırılacaktır. Ayrıca konudan ayrı
görülemeyecek olan kadın emeği ve kadının kamusal ve özel alanda gidip gelen
yeri tartışmanın ana aksını oluşturacaktır.
Anahtar kelimeler: seks işçiliği,
ticarileştirilmiş seks, üyelik kategori analizi
Ji sala 1992’yan heta sala 2006’an karkeriya zayendî:Di
fîlmên Düş Gezginleri û Kader De Karkeriya Zayendî / Avakirina Fahîşetiyê
Van salên dawîn bi tevgereke kedê re têgiha karkeriya
zayendî ket literaturê. Ev têgih bi awayê herî sade dikare wek di gerewa mal an
jî pere de pêşkêşkirina xizmeta zayendî bê pênasekirin. Yên ku têkiliyên
zayendî li gor pîvanên bazirganiyê datînin jî wek karkerên zayendî tên
binavkirin. Gelek rehendên vê mijarê yên aborî, hiqûqî, civakî û derûnî hene,
wisa xuya dike ku di nav çîna zanistê de qad bala gelek çalakvanan dikişîne. Lê
diyardeya têkiliya zayendî ya bazirganî ya ku wek rastiyeke civakî li hemberî
me disekine, hem ji ber ku qada xebatê ya gelek zanistan e û hem jî ji ber ku
girêyeke ku têkiliyên jin û mêran ên asîmetrîk ên kevneşopî tê de xurt dibin e,
xebata di vê qadê de pir girîng e. Karkeriya zayendî/ fahîşetî li ser xaleke hevbir a kalibên
darazên zayenda civakî û civaka bi çîn cih digire, gelo qadeke kedê ye yan jî
awayekî jiyanê yê ku mirov bê dilê xwe dikevinê ye? Ji bersivdayîneke rast a vê
pirsê zêdetir dê di vê xebatê de bersivên ji hev cihê bên vekolandin. Pêşiyê dê
bi kinasî têgiha karkeriya zayendî, ramanên der bare karkeriya zayendî de û
lêkolînên nû bên nîqaşkirin. Paşê jî awayê pêşkêşkirina karkeriya zayendî/fahîşetiyê
yê di fîlmê Düş Gezginleri (1992) û Kader (2006) de bi perspektîfeke
derûnnasiya civakî dê bên rûberkirin. Dîsa mijarên wek keda jinê û cihê jinê yê
di qada giştî û taybet de ku ji vê mijarê cihê nikarin cuda bên dîtin dê
navenda nîqaşê bin.
From 1992 to 2006 sex work: Construction of sex
workers/prostitute in Düş Gezginleri and Kader movies
We can simply describe the concept commercial sex, which has
a relatively new place in literature as a labor term, a sexual service given in
return of monetary or other kind of payment. The performer of commercial sex is
named as sex worker. Commercial sex has economical, legal, psychological,
sociological aspects in which academicians are not interested as much as
activists do.
Is commercial sex or sexual services, as intersection point
of class society and gender stereotypes, a labor branch or life style of a
victimized person? In this study, instead of answering this question I am going
to try to find alternative answers by analyzing Düş Gezginleri (1992) and Kader
(2006) movies with social psychology perspective. Moreover, women’s work and
public visibility of women are the main pillar of the discussion.
Keywords: sex work, commercial sex, membership
category analysis
CİNSİYETSİZLİĞİ KONUŞMAK
Umut Şah
Bu çalışmanın amacı çeşitli cinsiyet ve cinsel yönelim
gruplarına (trans, na-trans, erkek, kadın, interseks, heteroseksüel, gey,
lezbiyen, biseksüel) mensup bireylerin “cinsiyetsiz” olmayı nasıl
konuştuklarını, “cinsiyetsiz olmanın mümkün olup olmadığına” dair ve
“cinsiyetlendirilmemiş bir toplum tahayyül edip edemeyeceğimize” dair
söylemlerini, tasavvurlarını, buna dair konuşmalarında ortaya çıkan ikilemleri
ve hikâyeleştirmeleri seyretmeye çalışmaktır. Burada çalışmanın odağına alınan
nokta, gerçekten cinsiyetsiz olup olamayacağımız değil, buna dair
bir tasavvura sahip olup olmadığımız veya ne tür bir tasavvura sahip
olduğumuzdur. Böylece, neredeyse tüm toplumsal hayatımızı düzenleyen bir
sistemin (iki-kutuplu ve heteronormatif cinsiyet sistemi) alternatiflerini
düşünüp düşünemediğimize, bununla ilgili konuşurken ne tür ikilemlere
düştüğümüze, nasıl konuştuğumuza veya konuşamadığımıza, bunun ne tür anlamlar
içerebileceğine dair bir fikir edinmemiz mümkün olabilir. Çalışma
yarı-yapılandırılmış bireysel mülakatlar üzerinden yürütülmekte olup, şimdiye
kadar tamamlanmış olan 10 mülakat üzerinden pilot bir analiz sunumu
yapılacaktır. Mülakatların beşi “trans”, ikisi “eşcinsel”, biri “biseksüel” ve
iki tanesi de “heteroseksüel” bireylerle yapılmıştır. Ses kayıt cihazı ile
kaydedilen mülakatlar, önce yazıya dökülmüş, ardından söylemsel analize tabi
tutulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Cinsiyetsizlik,
iki-kutuplu cinsiyet sistemi, söylem analizi
Axaftına Lı Ser Bêzayendıyê
Armanca vê xebatê ew e ku bizanibe ka kesên ji komên zayendî
û tercîhên zayendî (trans, na-trans, mêr, jin, înterseks, heteroseksuel, gey,
lezbiyen, bîseksuel) di nav xwe de ji bêzayendiyê çawa diaxivin, “bêzayendbûn
pêkan e yan na” û “gelo em dikarin civakeke ku nasnameyeke zayendî lê nehatiye
barkirin xeyal bikin an na” vegotinên wan ên di vê derbarê de, tesewira wan,
dualîbûnên ku di axaftinên wan ên vê derbarê de dertên holê û wek çîrok
honandina wan e. Li vir tişta ku me ji bo xebatê kiriye xala bingehîn, bi rastî
jî ka em dikarin bê zayend bin an na nîn e, tesawireke me ya di vê
derbarê de heye yan na, an jî em xwediyê kîjan tesewirê ne, ye. Bi vî awayî dê
bê dîtin ka ku em li alternatîfên pergala (pergaleke zayendî ya heteronormatîf
a duserî) ku tevahiya jiyana me dorpêç kiriye difikirin an na, gava ku em di vê
derbarê de difikirin em dikevin nav nakokiyên bi çi rengî, em çawa diaxivin an
jî naaxivin, gelo dibe ku kîjan wate jê derkevin, em ê bikaribin xwediyê
ramanekê. Xebat bi riya hevdîtinên takekesî yên ku nîvsînorkirî ne tê domandin,
heta niha deh hevpeyvîn hatine kirin û dê li ser vana ahûrandineke pîlot bê
pêşkêşkirin. Ji hevpeyvînan pêncên wan bi kesên “trans” re, duduyên wan bi
kesên “hevzayend” re, yek “bîseksuel” û dudu jî bi kesên “heteroseksuel” re
hatine kirin. Hevpeyvîn bi cîhaza dengir hatine tomarkirin. Pêşiyê me veguherandin
nivîsê û paşê dahûrandina wan a vegotinî kir.
Têgihên Bingehîn: Bêzayendî, pergala zayendî
ya duserî, dahûrandina vegotinê
Speaking about Agender
The purpose of this study is trying to understand the
discourses and imaginations of individuals from different gender and sexual
orientation categories (transgender, cisgender, gay, lesbian, bisexual and
heterosexual men and women) about “agender” and “the possibilities of being
agender”. The main focus of the study is not to see that is it
possible to be agender, but to see that do we have an imagination or which kind
of imaginations do we have about it. Thus, we may understand that can we think
and talk about the alternatives of the dichotomic and heteronormative gender
system, or not. The data is collecting with in-depth interviews. I will make a
presentation about 10 interviews which I made with 5 transgender, 1 gay, 1
lesbian, 1 bisexual and 2 heterosexual individuals. The interviews were
recorded and the transcriptions were analyzed with discourse analysis.
Keywords: Agender, dichotomic gender system,
discourse analysis
DEPRESYON ETİYOLOJİSİNDE ETNİK KÖKEN VE ARKADAŞLIK
ÖRÜNTÜLERİNİN ETKİSİ
Mete Sefa Uysal – Özde Alıcıoğlu – Uğur Tosun
Araştırmanın amacı depresyonu yordamada etnik köken
bağlamında, arkadaşlık örüntülerinin etkisini anlamaktır. Arkadaşlık örüntüleri
ile etnik kökenin beraberinde getirdiği ara değişkenler sosyal destek, kültürel
etmenler, sosyal izolasyon ara değişkenlerinin depresyonla ne derece örtüşük
görünüm sergilediğini bulgulamak hedeflenmiştir. Üniversite öğrencilerine
uygulanan demografik bilgi formu, “Arkadaşlık Örüntüleri Ölçeği” ve “Beck Depresyon
Envanteri” aracılığıyla bireylerin kendilerini tanımladıkları etnik köken
doğrultusunda benlik algıları, algıladıkları sosyal destek ve yalnızlık
düzeyleri ile depresyon düzeyleri arasındaki ilintinin belirlenmesi
amaçlanmaktadır. Bireylerin kendilerini bir takım etnik sorunların herhangi bir
yerinde konumlandırması ve kültürel etmenler pek çok farklı bakış açısından
depresyon düzeylerinin farklılaşmasında yordayıcı etkenlerdir. Kültürel
etmenlerin payı yadsınamayacağı gibi kültürel etmenleri patolojinin merkezine
alıp depresyonun birincil belirtilerini görmezden gelmek de en az kültür
etkisini yok saymak kadar hatalı olabilir. Bununla birlikte etnik sorunlar gibi
sosyolojik problemleri de yalnızca çoğul insan gruplarının ilişkisel bir sonucu
olarak görmek de bir patolojiyi tekil bir yaşantı olarak görmek kadar yanıltıcı
olabilir.
Di Sedemnasiya Depresyonê De Hêmanên Çandî
Armanca lêkolîner ew e ku di şîrovekirina depresyonê de
bandora rewşa etnîk û têkiliyên hevaltiyê derxe holê. Hewl daye ku têkiliya
guhêrbarên di asta duyemîn de ên ku wek encama rewşa etnîk û têkiliyên
hevaltiyê dertên holê yên wek piştgiriya civakî, hêmanên çandî, îzolasyona
civakî ya li ser depresyonê destnîşan bike. Bi formên agahiyên demografîk,
“Pîvanga Têkiliyên Hevaltiyê” û Envantera Beck Depresyon”ê yên ku li
xwendekarên zanîngehê hatin belavkirin, hewl hat dayîn ku têkiliya takekes xwe
çawa pênase dikin, ji aliyê rewşa etnîk ve bi çi çavî li xwe dinihêrin,
piştgiriya civakî ya ku hîs dikin û asta wan a tenêtiyê û asta depresyonê
destnîşan bike. Wek encam ji aliyê etnîk ve xwe di nav hinek bûyeran de
bicihkirina takekesan û hêmanên çandî ji gelek aliyan ve bandorê li asta
depresyonê dikin. Bandora hêmanên çandî nikare bê înkarkirin lê di navenda
bûyerê de bicihkirina hêmanên çandî û paşguhkirina sedemên bingehîn dê bi qasî
tunehesibandina hêmanên çandî tiştekî çewt be. Ligel vê yekê wek pirsgirêkên etnîk
divê mirov problemên civakî jî ne tenê wek encama têkiliyên komên mirovan yên
pirhejmar bibîne ne jî bûyerê wek encama jiyaneke takekesî bibîne.
Cultural Factors in Etiology of Depression Impact of
Ethnic Origin and Friendship Pattern on Depression Etiology
The goal of this study was to understand the impact of
friendship pattern and ethnic origin predicting depression. We wondered how
much social sport, cultural factors, social isolation which are the
intermediate variables of ethnic origin and friendship pattern contributed to
depression. We distributed demographic information form, Friendship Pattern
Questionnaire and Beck Depression Inventory to university students across a
number of cities in Turkey in order to get information about their senses of
self, perceived social support and level of loneliness in line with ethnic
differences to determine the connection between depression and all these
factors. The results of this study indicate that, individuals, with regard the
how they position themselves in the ethnic problems in Turkey, experience
different levels of the depression. Cultural factors further contribute to
psychological pathology from a number of perspectives. We can’t deny cultural
factors in the etiology of depression, but ignoring the primary symptoms of
depression would be an error. Moreover, sociologic problems –such as ethnic
problems- do not refer to only relational problems within groups, it can be
separated difficulties for the individual.